Bitcoin - đồng tiền điện tử tự do

Bitcoin đang được coi là một hiện tượng bong bóng trong thị trường tài chính. Với những điểm được mất, liệu đồng tiền ảo này có thể trở thành nền tảng tương lai của các giao dịch điện tử.

Bitcoin là gì?

Mạng ngang hàng (peer-to-peer network), là mạng máy tính hoạt động chủ yếu dựa vào khả năng xử lý và đường truyền băng thông giữa các máy tính tham gia, không phụ thuộc vào một máy chủ bất kì nào. Cụ thể hơn tức là hệ thống mạng này không có khái niệm máy chủ và máy khách, các máy tham gia đều bình đẳng, đều là một nút mạng đóng vai trò vừa là máy chủ vừa là máy khách.

Năm 1999, Shawn Fanning đã thay đổi hoàn toàn diện mạo của ngành công nghiệp âm nhạc bằng việc phát triển dịch vụ Napster cho phép người dùng trao đổi nhạc với nhau thay vì mua đĩa CD đắt tiền. Từ đó các vụ kiện liên tiếp xảy ra và vào tháng 7/2001 thì Napster đóng cửa. Nhưng ý tưởng chia sẻ này không dừng lại, thay vào đó là sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống mạng chia sẻ ngang hàng (peer to peer), tiêu biểu nhất là cộng đồng chia sẻ file torrent.

Câu chuyện của Napster một phần nào đó minh họa cho Bitcoin (BTC) - một khái niệm về tiền kỹ thuật số, hay tiền ảo dựa trên nền tảng công nghệ mã nguồn mở và giao thức Internet ngang hàng.

Ứng dụng thường xuyên gặp nhất là chia sẻ tệp tin, video, âm thanh, hình ảnh, dữ liệu..., hoặc để truyền dữ liệu thời gian thực.

Năm 2008, một nhân vật có bút danh Satoshi Nakamoto đã đăng tải một văn bản mô tả cách hoạt động của Bitcoin. Nakamoto đã tung ra 50 đồng Bitcoin đầu tiên vào tháng 6 năm 2009 và đây được xem như nền tảng ban đầu (genesis block) cho mạng lưới tiền ảo.

Đồng tiền điện tử không được quản lý bởi bất kỳ một cơ quan hay ngân hàng trung ương nào, do đó nó nằm ngoài quy tắc thông thường của giao dịch tiền tệ.

Đây là đồng tiền dựa hoàn toàn vào mạng Internet, dễ dàng trao đổi và luân chuyển - không có sự can thiệp của con người, giấy tờ sổ sách hay một tổ chức nào đó. Bitcoin có thể trao đổi và di chuyển giữa các công ty, cá nhân với nhau mà không cần thông qua tổ chức trung gian. Bitcoin được xác định bởi tám chữ số thập phân và chia thành 100 triệu đơn vị nhỏ hơn gọi là satoshis. Do đó bạn có thể sở hữu 0,00000001 Bitcoin.

Khi Bitcoin lần đầu tiên được giới thiệu, nó không có nhiều giá trị. Với 1 USD bạn có thể mua 1,30903000 Bitcoin. Nhưng giờ đây 1 Bitcoin có giá lên đến 1180 USD.

Bitcoin được tạo ra như thế nào?

Hệ thống đào mỏ Bitcoin

Bitcoin được tạo ra bằng các thuật toán. Việc xử lý các giao dịch Bitcoin được đảm bảo bởi các máy chủ có tên gọi là “mỏ Bitcoin” (Bitcoin mine).

Các máy tính người dùng kết nối và thông qua các thuật toán xử lý số liệu phức tạp để tạo ra Bitcoin - quá trình này được gọi là “đào mỏ” (mining). Các thuật toán trong hệ thống tạo ra Bitcoin được thiết lập sao cho ngày càng khó để có thể “đào” được Bitcoin. Quá trình “đào” từ máy tính người dùng là việc xử lý các hàm băm SHA256 thông qua phương pháp Brute force.

Để thực hiện dễ dàng thì phương án đơn giản và rẻ nhất là trang bị một cấu hình máy tính mạnh, card đồ họa cao cấp trang bị những GPU đời mới. Các máy tính tham gia “đào” sẽ phải hoạt động liên tục, hiệu năng hoạt động của máy có đơn vị tính là Hash rate (MHash/s)

Ví dụ: một card màn hình AMD Radeon™ HD 4550 có hiệu suất 7,23 Mhash/s trong khi card cao cấp AMD Radeon™ HD 7970 có thể có hiệu suất “đào” 555 Mhash/s-825Mhash/s tùy cấu hình. Một cấu hình máy tính cơ bản, sử dụng 2 card màn hình 7970 trung bình một ngày có thể đào được 0,06 BTC. Trừ các khoản chi phí tiền điện, đường truyền và khấu hao thì trung bình một tháng người sử dụng có thể kiếm được số BTC quy ra tiền Việt là 25 triệu VNĐ.

Một phương án khác là sử dụng các ASIC - vi mạch tích hợp chuyên dụng hoặc các thiết bị sử dụng FPGA-chip lập trình logic. Hiện tại đã xuất hiện các thiết bị chuyên dụng sử dụng ASIC để “đào” Bitcoins, ví dụ như Butterflylab BitForce 25 GH/s SC có mức giá khoảng 1.249 USD, trung bình mỗi ngày có thể đào được 0,06BTC tương tự như máy tính sử dụng 2 card đồ họa cao cấp AMD Radeon™ HD 7970. Những thiết bị chuyên dụng này được coi là tương lai của những người thở mỏ Bitcoin.
Để sử dụng và trao đổi Bitcoin, người ta dùng một phần mềm tại Bitcoin.org hoạt động như “tài khoản ngân hàng”. Nó lưu trữ một mã số bí mật trên máy của người dùng, và mã này cho phép giao dịch từ “tài khoản ngân hàng” của chủ sở hữu. Thuật ngữ của Bitcoin gọi phần mềm này là “ví tiền” (wallet), khả năng hoạt động giao dịch mạnh và dễ dàng như gửi email. Người dùng không cần đăng ký, không cần tên, địa chỉ, số chứng minh hay mã số thuế…, không một bất kì thông tin cá nhân nào.

Cơ chế hoạt động tương tự như hệ thống chữ ký điện tử, là mỗi tài khoản cấp cho 2 khóa điện tử Public Key (khóa công khai) và Private Key (khóa riêng).  Để được phép gửi tiền, người dùng phải sử dụng khóa riêng. Để gửi tiền cho một người nào đó, bạn chỉ cần biết khóa công khai của đối tác (về cơ bản số “tài khoản ngân hàng” ). Nếu người dùng có khóa riêng của mình cộng với khóa công khai của đối tác, một giao dịch có thể được tạo ra.

Như đã đề cập, tài khoản của người dùng được chỉ định là một chuỗi dài các số và chữ, ví dụ: 1762YCsXjBM5opnaJec6DcU7s6M1FsRLet

Do Bitcoin hoạt động như một mạng peer-to-peer, trên đó chủ tài khoản có thể chuyển tiền giữa các tài khoản Bitcoin ngay lập tức và có thể nặc danh không công khai.

Bitcoin ghi nhận tất cả các giao dịch của người dùng nên chúng ta có thể theo dõi chính xác số lượng Bitcoin được tạo ra trên các trang theo dõi mạng lưới này. Ví dụ như Blockchain.info, Bitcoinchart.com…

Đăng ký Bitcoin tại đây!

Bùng nổ đồng tiền ảo Bitcoin

Bạn có thể dùng nó để mua bia ở Berlin, đặt bánh pizza ở Amsterdam, thuê taxi ở Edinburgh, mua bít tất ở Massachusetts hay thậm chí có thể dùng để trả chi phí cho một chuyến đi du lịch trên vũ trụ. Đó không phải là đồng USD, bảng Anh, euro, yên Nhật hay nhân dân tệ. Đó là Bitcoin - một loại tiền ảo, tiền điện tử không giống bất kỳ một loại tiền tệ nào. Và thứ tiền này đang làm nên một cuộc cách mạng lớn trên thế giới.

Tiền mà không phải là tiền

Vậy Bitcoin thực ra là gì? Khác với các tiền tệ trong thế giới thực, Bitcoin không được một ngân hàng trung ương nào phát hành, không có giá trị thực chất. Nó chỉ là các đồng xu dạng kỹ thuật số, được vận hành hoàn toàn bằng phần mềm, giao dịch phụ thuộc vào “hệ thống niềm tin” và dựa trên một sổ cái được xác nhận bằng mật mã và cùng duy trì.

Mọi giao dịch Bitcoin đều được ghi lại vào sổ cái giao dịch công khai (blockchain), trong đó ghi rõ ai đang sở hữu bao nhiêu Bitcoin và toàn bộ giao dịch trước đó của người này. Nhờ sổ cái này, không ai có thể sao chép một đồng Bitcoin và tiêu nó ở nhiều nơi.

Những người tình nguyện tham gia vận hành các máy tính duy trì sổ cái này được gọi là “thợ mỏ” (miner) và được hưởng phí giao dịch kèm đồng Bitcoin mới. Các “thợ mỏ” phải dùng máy tính cấu hình cực mạnh, chạy một chương trình đặc biệt để giải một bài toán mã hóa gồm các dữ liệu của một số giao dịch, hay nói nôm na là xác nhận một giao dịch nào đó có hiệu lực và đưa thông tin này vào sổ cái. Khi có càng nhiều đồng Bitcoin lưu thông và có nhiều người làm “thợ mỏ” thì công việc này càng phức tạp khiến họ phải căng sức chạy đua với nhau. Ai xử lý xong đầu tiên sẽ có 50 Bitcoin mới.

Bitcoin mới này được “thả” ra một cách tự động. Đến năm 2140, lượng Bitcoin được “thả” vào mạng sẽ đạt giới hạn trần là 21 triệu. Mục đích là đảm bảo nguồn cung Bitcoin thường xuyên, không cần bên thứ ba kiểu như ngân hàng trung ương phát hành và có thể dẫn tới siêu lạm phát. Hiện có khoảng 11 triệu Bitcoin lưu thông và mức thưởng cho “thợ mỏ” là 25 Bitcoin.

Bitcoin được “cất” bằng cách gắn chúng với các địa chỉ được gọi là “ví”. Ví có thể để trên các dịch vụ web, máy tính cá nhân, thiết bị di động hoặc bản in. Một khi đã tải ứng dụng Bitcoin về máy tính hoặc thiết bị di động, người dùng có thể thông qua đó để chuyển Bitcoin dễ dàng như gửi thư điện tử, đặc biệt là khi ngày càng có nhiều sản phẩm, dịch vụ có thể dùng Bitcoin để thanh toán.

Bitcoin xuất hiện ngày 3/1/2009, do một người bí ẩn tên là Satoshi Nakamoto phát minh.

Bitcoin bùng nổ

Thị trường Bitcoin đang bùng nổ. Các nhà đầu tư đổ xô vào đồng tiền kỹ thuật số này. Từ lâu đã được những kẻ buôn bán ma túy, buôn lậu ưa chuộng vì có thể ẩn danh, nhưng gần đây Bitcoin đang thu hút được nhiều lượng “người hâm mộ” đáng ngạc nhiên. Đức coi Bitcoin là một “đơn vị kế toán”. Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Ben Bernanke xem Bitcoin là một tiền ảo “hứa hẹn” về lâu dài. Một Ủy ban Thượng viện Mỹ coi những loại tiền ảo là “dịch vụ tài chính hợp pháp”.

Ngày càng có nhiều cửa hàng, công ty chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin trong thời gian gần đây. Nhiều người Trung Quốc cũng đang tìm mua Bitcoin để giữ của. Điều này khiến giá của đồng tiền này tăng vọt. Điển hình là lần tăng giá vào ngày 27/11/2013 khi lần đầu tiên 1 Bitcoin vượt ngưỡng 1.000 USD trên sàn giao dịch MtGox ở Nhật Bản. Điều này gần như là khó tưởng tượng khi Bitcoin lúc đầu chỉ có giá chưa bằng 1 xu.

Tuy nhiên, giá trị của Bitcoin biến động “điên cuồng”, chạm 230 USD hồi tháng 4/2013, tụt xuống 70 USD ba tháng sau đó, trồi lên 600 USD rồi 1.000 USD vào tháng 11. Sự lên xuống ngẫu hứng này khiến người ta lo ngại về bong bóng Bitcoin. Nếu bong bóng này vỡ, người sử dụng Bitcoin sẽ đối mặt nhiều nguy cơ.

Hệ thống máy tính mà các “thợ mỏ” đang dùng cũng gây ra nhiều lo ngại. Hiện cấu hình tổng hợp của các máy tính này đã gấp 100 lần 500 siêu máy tính lớn nhất thế giới cộng lại. Nhu cầu của các “thợ mỏ” có thể gây ra một cuộc chạy đua không bền vững về máy tính cấu hình mạnh. Bản thân sổ cái cũng ngày càng cồng kềnh.

Ngoài ra, đã có nhiều vụ trộm, sự cố liên quan đến Bitcoin. Tình trạng ăn cắp này đã xảy ra trên các sàn giao dịch trực truyến cất giữ Bitcoin và chuyển đổi thành các tiền tệ khác. Lượng Bitcoin trị giá 1 triệu USD đã bị đánh cắp khỏi sàn giao dịch BIPS ở châu Âu. Sàn giao dịch GBL ở Trung Quốc cũng đột ngột biến mất trong tháng 10 cùng 4,1 triệu USD dưới dạng Bitcoin. Silk Road (Con đường tơ lụa) - một diễn đàn trực tuyến buôn bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp pháp bằng Bitcoin đã bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ đóng cửa hồi tháng 10.

Bất chấp những điểm yếu này, Bitcoin vẫn tiếp tục phát triển. Nó có thể bùng nổ như mạng Internet nhưng cũng có thể đi theo lối “diệt vong”.

Các đặc điểm của Bitcoin

Giá cả là vấn đề ít hấp dẫn nhất đối với Bitcoin bởi tỷ giá luôn biến động mạnh, nhưng điều quan trọng là nó có thể giúp cho thương mại điện tử ngày nay trở nên dễ dàng, thuận tiện hơn. Bitcoin không phải là đồng tiền ảo duy nhất thành công. Thực tế, đồng đôla Linden hay QQ coins, thẻ tín dụng cũng đã được sử dụng nhiều trong thế giới ảo. Tuy nhiên, điều gì khiến Bitcoin trở nên khác biệt?

Ưu điểm:

Không giống như các loại tiền tệ thật và các loại tiền ảo khác, Bitcoin không do một cơ quan chức năng duy nhất nào, như ngân hàng trung ương quản lý và phát hành. Thay vào đó, Bitcoin được khai thác bằng cách mua (sử dụng một đơn vị tiền tệ khác) hoặc tự tạo ra nó thông qua quá trình “đào mỏ” (mining) – người sử dụng thu được Bitcoins bằng cách giải quyết các vấn đề toán học phức tạp trên máy tính. “Chính sách tiền tệ” được quyết định bởi các thuật toán thông minh.

Có giá trị lưu trữ ổn định, không bị khấu hao. Khi Bitcoin được sản xuất ra chứng thực, người đào mỏ (miners) có thể tự do trao đổi Bitcoin với các đồng tiền thực khác như đôla Mỹ và có thể sử dụng chúng để mua hàng hóa từ những người khác cũng sử dụng Bitcoin. Nơi nổi tiếng nhất mà Bitcoin được sử dụng là Con đường Tơ lụa (Silk Road), một thị trường trú ẩn trong một trang web có tên là Tor., ở đó người sử dụng sẽ đặt hàng, chủ yếu là các loại thuốc bất hợp pháp bằng đồng Bitcoin. Hiện nay, một số doanh nghiệp hợp pháp cũng đã bắt đầu chấp nhận sử dụng Bitcoins như Reddit, hay WordPress.

Nhược điểm:

Bitcoins có thể bị ăn cắp bởi các hackers hoặc bị mất.

Các vấn đề về kỹ thuật: Nếu ngày càng nhiều người tham gia vào hệ thống, lượng dữ liệu sẽ ngày càng lớn, khiến hệ thống chậm lại và khó khắc phục bởi nó đòi hỏi người dùng phải nâng cấp ví Bitcoin và phần mềm “đào” tiền.

Nhóm người sử dụng Bitcon vẫn còn khá khiêm tốn, chủ yếu là những người đam mê máy tính, những kẻ buôn bán ma túy, người buôn bán vàng và người theo chủ nghĩa tự do.

Cạnh tranh Bitcoin với các đồng tiền ảo khác.

Litecoin, một bản sao của Bitcoin là một ví dụ cụ thể cho sự thay thế của đồng Bitcoins. Cho đến nay, Litecoin mới chỉ được sử dụng bởi một bộ phận nhỏ các chuyên viên máy tính. Có tin đồn cho rằng Litecoin có thể sớm giao dịch trên Mt.Gox.

Một lựa chọn thay thế khác nhưng được sử dụng ít hơn đó là Ripple. Ripple được đánh giá là dễ sử dụng hơn Bitcoin, khi việc thực hiện giao dịch được chấp nhận (hoặc không) chỉ trong vài giây, nhanh hơn so với giao dịch Bitcoin được xác nhận phải mất 10 phút. Hơn nữa, không có bí ẩn gì về nguồn gốc của Ripple như Bitcoin cũng như nó không có mối liên quan gì đến các hoạt động tội phạm hay mập mờ nào khác.

Mọi thứ đều có thể xảy đến, Bitcoin có thể sụp đổ và người dùng sẵn sàng sử dụng các đồng tiền ảo khác thay thế. Nhưng có một điều chắc chắn, đó là ảnh hưởng của các loại tiền “ảo” đến thị trường tài chính sẽ lâu dài.

Bitcoin là gì?

Bitcoin (ký hiệu: BTC) là một loại tiền tệ kỹ thuật số phân cấp dựa trên một mã nguồn mở, giao thức internet ngang hàng. Nó được giới thiệu bởi một nhà phát triển tên là Satoshi Nakamoto trong năm 2009.

Trên bình diện quốc tế, bitcoin có thể được trao đổi trực tiếp bằng máy tính cá nhân thông qua một tập tin ví hoặc một trang web mà không cần một tổ chức tài chính trung gian nào. Trong thương mại, 1 Bitcoin được chia thành 100 triệu đơn vị nhỏ hơn gọi là satoshis, được xác định bởi tám chữ số thập phân.

Bitcoin có cách hoạt động khác hẳn so với loại tiền tệ điển hình: Không có một ngân hàng trung ương nào quản lý và nó chỉ dựa trên mạng ngang hàng thuộc internet. Sự cung ứng tiền là tự động, hạn chế, phân chia và có dự kiến, và chúng được cấp cho các máy chủ hoặc "Bitcoin miners" nhằm xác minh giao dịch Bitcoin và ghi chúng vào tệp lưu trữ nhật ký giao dịch cứ 10 phút một. Đăng nhập được mã hóa bởi chữ ký số ECDSA và được xác nhận bởi chuỗi các quá trình xử lý brute force các hàm băm SHA256 biến đổi một cách phức tạp bởi "bitcoin miners." Phí giao dịch có thể áp dụng cho giao dịch mới tùy thuộc vào sự giới hạn trên các nguồn tài nguyên của mạng. Cứ 10 phút hoặc một "block" (gói) của nhật ký giao dịch được gán cho một lượng tiền cung ứng. Số tiền cho mỗi gói phụ thuộc vào thời gian hoạt động của mạng lưới. Hiện tại, 25 bitcoin được cấp phát cho mỗi 10 phút - block. Nó sẽ giảm một nửa còn 12,5 BTC trong năm 2017 và tiếp tục giảm một nửa cho 4 năm tiếp sau cho đến khi có 21 triệu bitcoin lưu hành trên thị trường trực tuyến vào năm 2140.

Bitcoin là loại tiền thay thế được sử dụng rộng rãi nhất trong thương mại điện tử. Đến tháng 3 năm 2013, lượng tiền cơ sở của bitcoin được định giá khoảng 500 triệu USD. Những biến động lớn trong giá trị tương ứng với đồng USD của một Bitcoin đã gợi lên những lời chỉ trích về tính phù hợp kinh tế của Bitcoin như là loại tiền tệ.

(Nguồn: Wikipedia Bitcoin)